FM İLE KARIŞABİLECEK HASTALIKLARDAN AYIRICI TANISI NASIL YAPILMALIDIR? FM belirtilerinden herhangi biri başka bir hastalıkta da görülebilir. Hastalıklarda tek bir belirtiyle hemen tanıya varılmayacağı unutulmamalıdır.
FM şikayetleri olan bir hasta doktora gittiğinde eğer hekim psikiyatrist ise bu belirtilere “depresyon”, nörolog “gerilim baş ağrısı”, dahiliye uzmanı “guatr” derken, eğer hekim pratisyen ise sadece" kulunç" tanısı koyulabilmektedir.
Hastalarda tek bir belirtiye dayanarak tanı konulması yanlıştır. Diğer belirtilerin sorgulanmaması halinde gözden kaçmaları an meselesidir. Halbuki doğru tanı için bu belirtilerin hepsinin veya bir çoğunun bulunması gerekir.
Hasta sorgusunda hiç adı geçmeyen bu belirtileri asıl hastalığından bağımsız olduğunu sanır. Çünkü; ne tedavi eden doktoru bunları sormuş ne de hasta bunlardan doktora bahsetme imkanı olmuştur. Belki de uzun uzun şikayetlerini anlatmaya kalktığı için veya tam tarif edemediği için onu dinlememişlerdir.
Sorunlarını anlatamayan ve tedavi edilmeden boşa geçen bu zaman hastayı öylesine yıpratmaktadır ki artık kendisini sanki yaşayan bir ölü gibi hissetmektedir. Bazen de tek bir hastalık belirtisiyle en ayrıntılı tetkiklere tabi tutulduktan sonra ameliyata karar verilen FM hastalarına rastlanılmaktadır. Örneğin el uyuşması olan bazı hastalarda diğer belirtiler gözardı edilip "Bilek Kanalı Sendromu " tanısı konularak ameliyat edilebilmektedir.
Boyun veya bel ağrısı çeken bir FM hastasına "Boyun veya Bel fıtığı" tanısı konularak ameliyata alındığı sayısız örnek bulunmaktadır. FM ile en sık karıştırılan hastalıklar şöyledir;
1) Miyofasiyal ağrı sendromu (MAS): Yaygın ağrı, tutukluk ve yorgunluk olmaksızın vücutta daima aynı bölgelerde özellikle sırtta lokalize kas ağrıları mevcuttur. Tetik noktalar oldukça hassasdır. Üzerine bastırmakla hastaya sıçrama yaptıracak kadar ağrılı olarak ele gelir.
Bu aşırı ağrılı tetik noktalar mikrotravma, yanlış duruşa bağlı bozukluklar ve aşırı kas zorlanmaları sonucu gelişebilir. Ayrıca boyun omurları arasındaki sinir sıkışmalarında tetik noktalar ortaya çıkabilir. Alkolizm, vitamin eksiklikleri, psikolojik stres, uyku bozuklukları, metabolik ve hormon bozuklukları ve virüs enfeksiyonlarında tetik noktalardaki ağrılar artabilir. Bu hastalıkta;
1. Belirli bir alana yayılan bölgesel ağrı, kaslarda zayıflama, kas boyunda kısalmalar 2. Gergin bantlar ve bunun içinde aşırı ağrılı tetik noktaların varlığı ve bu bantlarda lokal seyirmeler,
3. Eklem hareket açıklığında azalma vardır.
MAS, her kadın hem de erkeklerde görülebilir. Uyku ve psikolojik sorunlar ağrı nedeniyle ikincil olarak ortaya çıkabilir. Kulakta dolgunluk hissi, çınlamalar, baş dönmesi, göz yaşarması hastalık tablosuna eklenebilir. Görüldüğü gibi MAS ile FM önemli benzerlikler göstermesine rağmen dikkatli bir göz bu iki hastalığı ayırabilir. MAS tedavisinde temel amaç ağrıyı artıran faktörleri olabildiğince ortadan kaldırmaktır.
Yanlış olan oturma veya duruş pozisyonlarını düzeltmek, kaslardaki tetik noktaları inaktive edecek lokal önlemleri almak gerekir. Sıkıntı yaratan kasın gerdirilmesi ve tetik noktaların gevşetilmesi ağryı azaltabilir. (Ağrı kesici soğutucu spreylerin sıkılması, lokal enjeksiyon ve masaj yapılması, vs). Bu yöntemler eksik olan elastikiyeti ve hareket açıklığını sağlamaz veya erken tanı konulmadığından önlemler yeterince alınamaz ise MAS’da müzminleşebilir ve tedavi giderek daha da güçleşir.
2) Kronik yorgunluk sendromu (KYS): Nedeni tam olarak bilinmeyen 6 aydan daha uzun süren bu hastalıkta bazen günlük normal yaşam aktiviteleri bile yapılamayacak kadar bitkinlik vardır. İstirahatde bile bu durum düzelmez. Genelde bir enfeksiyonu takiben ortaya çıkar. Boğazda ağrı, lenf bezi şişmesi, eklem ve adale ağrıları birlikte seyredebilir. FM’de 9 kadına 1 erkek oranı varken, KYS’ da 7 kadına 3 erkek düşer. Her iki hastalıkta da beyin kan akımı azalmıştır. Kan ve beyin sıvısında serotonin seviyesi oldukça düşüktür.
3) Tiroid hormon salgılanmasında azalma (Hipotiroidi): Bu hastalarda yorgunluk, uyku sorunları, deri kuruması, hareket yavaşlığı gibi sorunlar söz konusudur. Kesin tanı koymak için tiroid testleri yapılmalıdır. Hipotiroidi vakalarında hormon seviyesi oldukça düşük iken Fibromiyalji hastalarında tiroid hormon seviyeleri normal bulunur.
4) Polimiyalji Romatika: 60 yaşın üstündeki hastalarda belirgin sabah sertliği, eklem ve adalelerde yaygın ağrılarla seyreden bir hastalıktır. Kan tahlilinde sedimantasyon hızı oldukça yüksek olup FM’ de görülen hassas noktalar bu hastalarda yoktur. Kortizona verdiği dramatik olumlu cevap bu hastalık için oldukça tipiktir.
5) Kas-iskelet sistemi hastalıkları : Birçok kas ve kemik sistemi hastalığı fibromiyalji ile karışabilir. Bunlar; Romatoid Artrit, Lupus, Sjögren sendromu , bazı kas hastalıkları , kemik erimesi (Osteoporoz) ve yumuşaması ( Osteomalasi )gibi hastalıklar ayırıcı tanıda düşünülmelidir.
6) Diğer hastalıklar: Bu hastalığın karışmayacağı hastalık yok gibidir. Bu nedenle FM tanısını kesinleştirmek için şüphelenilen kişilerde birçok hastalığın olmadığının araştırılması gerekir.
Bunlar başlıca; Ülser, Sistit, Diskopati, Bilek Kanalı Sendromu, Alzheimer, Maskeli depresyon, Hassas veya İltihaplı Barsak Hastalığı (irritabl kolon–IBS), bazı virus enfeksiyonları (HIV, Lyme artriti, parvovirüs) olabilir.
