Ayakları sıkan ayakkabıların öncelikle ayakların cilt dokusunda sonra bağlar ve kirişlerde ve nihayet ayak kemiklerinde önemli sorunları başlattığı unutulmamalıdır.

AYAKLARDA YANLIŞ AYAKKABI SEÇİMİNE BAĞLI SORUNLAR : Nasırlar, sıyrıklar ve ayak tabanının parmaklara doğru olan kısmında ağrılar (metatarsalji ) ayakkabıya bağlı olarak sıklıkla ortaya çıkan problemleridir. 
Çıplak ayakla yürümek ayağın burkulma olasılığını artıran bir durum olduğundan ayakkabı giymek hatta yumuşak çoraplar giymek kaçınılmazdır. Ayakkabının esas görevi ayakları korumaktır. Ancak bunu yapabilmek için ayağa iyi uyum sağlaması gerekir. Ayağa uygun olmayan ayakkabılar -çok dar veya çok bol- ayakta rahatsızlığa, zedelenme ve hatta kalıcı şekil bozukluklarına yol açabilir. İnsanların çoğunda ayakkabı seçiminde modaya uygun çizgileri olan yeni bir modelin seçimi her şeyin önüne geçer. Ayakkabının kalitesi, ayakları korumaya ve rahat ettirmeye yönelik kalıcı yapısı genelde ikinci planda kalır. Halbuki burada temel ilke “ayağınız ayakkabıya değil, ayakkabı ayağınıza uymalıdır”. Şu unutulmamalıdır ki deforme bir ayak mutlaka giyilen ayakkabıyı da kısa zamanda deforme edecektir. Bu nedenle “ayakkabılar için ayakların aynasıdır “ diyebiliriz.

KADIN AYAKLARI

Kadınların yüksek ve ince topuklu ayakkabı giyme alışkanlığı ayak sorunlarının büyük ölçüde kadınlarda  görülmesine yol açmaktadır. Zira bu ayakkabılarla uzun süre ayakta durulduğunda, dengede kalmak için vücut öne eğilmeye zorlanır. Topuklu ayakkabılar mümkün olduğunca geniş tabanlı olmalıdır. Topuk yüksekliği  ortalama 2.5 cm.olmalı ve 5 -6 cm.yi hiçbir zaman geçmemelidir. 
Zira, yüksek topuklu ayakkabılarda ayağın öne doğru itilmesi sonucu parmaklar da ayakkabı içerisinde uca doğru itilerek sıkışırlar. Ayakkabıda topuğunuz en az parmaklarınız kadar rahat olmalıdır. Ayakkabının ucuyla en uzun parmağınız arasında 1cm boşluk olmalıdır. Ayakkabının içinde parmaklarınızı rahatça hareket ettirebilmelisiniz. Topuk ayakkabı içerisinde fazla oynuyorsa zamanla kayarak şekil bozukluğu veya ayakkabı vurmalarına neden olabilir. 
Ayakkabının burun kısmı büyük olan ayakkabılarda parmaklara fazla yer kalmasına rağmen ayak, ayakkabı içerisinde gereksiz yere öne kayar, bu da istenmeyen yara ve sıyrılmalara neden olabilir. Öte yandan modern hayatın getirdiği stres ve hareketsiz yaşam tarzı şişmanlıklara neden olmaktadır. Bu durum ayaklara binen yükün artmasıyla beraber bazı yaşamsal sorunlara yol açmaktadır.

AYAKLARDA İNFEKSİYON 

Sıcak günlerde devamlı spor ayakkabı giymek sakıncalıdır. Terleyen ayaklar ayakkabının içinde bakteri üretir. O yüzden her fırsatta ayaklar havalandırmalı ve üstü açık terlik veya sandaletler tercih edilmelidir.
Ayaklarınız terlemeye eğilimli ise teri emen çoraplar giyin. Hergün ayağınızı ılık su ve sabunla yıkayın. Daha sonra ayaklarınızı ve özellikle parmak aralarını beyaz renk havluyla kurulayın. Havluda parmaktan geçen bir kan veya akıntı olup olmadığına bakın. Kan veya iltihap görürseniz doktora başvurmalısınız. 
Mantar tanısı konulmuşsa ayak parmakları arasına süreceğiniz merhemler kullanmanız gerekebilir. Ayrıca akşamları rahatlatıcı permanganantlı ayak banyoları yapmalısınız. Parmak aralarını mantar hastalıklarından korumak için özellikle kuru tutmak şarttır. 
Aynı şekilde yüzme havuzlarının mantar infeksiyonu açısından sakıncalı olabileceği unutulmamalıdır. Mantardan korunmak için ayaklara özel pudralar ve terlemeyi önleyici spreyler uygulanması yararlıdır. Bu önlemlere rağmen ayakta terlemeye bağlı sorunlarınız devam ediyorsa hekime danışmak gerekecektir.

BİR AYAKKABININ ANATOMİSİ

Bir ayakkabı değişik kısımlardan oluşur. Ayakkabının yapısını anlamak doğru seçim yapmak için gereklidir. Ayakkabı üretiminde kullanılan malzemelerin ayak sağlığına uygun olması gerekmektedir. 

Üst parça (sırt) : Ayakkabının üst kısmını kaplayan malzeme hava geçiren, terleme ile ayakta oluşan nemi dışarı atabilen malzemeden yapılmış olması önemlidir.

 Taban içi : Taban içi ter emici bir maddeden yapılmalı ve iç kısmı destekli olmalıdır.

Taban altı : Ayakkabının tabanı kaymayan fakat esnek bir malzemeden yapılmış olmalıdır. Tabanın yumuşaklığı ayakkabının şok emiciliğini arttırır.

Topuk : Bebeklerin ayakkabılarında topuğa ihtiyaç yoktur. Topuğu olmayan bu ayakkabılar yürümeye yeni başlayan bebeklerde yürüyüşü kolaylaştırır. Daha büyük çocuklarda ise iki santimetreyi geçmeyen topuklar kullanılabilir. Daha yüksek topuklar ayağın öne doğru kayarak parmakların bükülmesine neden olur. Topuk yükseldikçe aynı zamanda ön ayağa binen yük de artacağı unutulmamalıdır.

Burun : Ayakkabının uç kısmında parmaklara gerekli boşluğu sağlayan bölümdür. Köşeli veya sivri oluşu parmaklara sağladığı boşluğu etkiler.

Ark-Kavis : Ayağın iç tarafındaki taban çukurunu destekleyen ve ayağa şeklini kazandıran kısımdır. Ayakkabının uygun materyali uyum ve konforu etkiler. Yumuşak malzeme ayakkabının ayağınıza getireceği baskıyı hafifletirken sert malzeme ayakta vurma ve yaralara neden olabilir.

AYAKKABIYA BAĞLI SORUNLARIN SIKLIĞI

Amerikan istatistiklerinde her 6 kişiden birinin yanlış ayakkabı seçiminden kaynaklanan ayak sorunu vardır. Türkiye’de böyle bir çalışma bulunmamasına karşın, bu rakamların yüksekliği korkutucudur. Çeşitli aktivitelere uygun ayakkabılar giyilerek ayak bileği yaralanmalarından korunmak mümkün olabilir. Doğru ayakkabının seçiminde temel prensip ayakları koruyan ve rahat ettiren ayakkabılar seçmektir. Zaten ayaklarında nasır, başparmağında çıkıntı, deforme parmak gibi yakınmaları olanlar ayakkabı kullanımında zorlanır. Kaldı ki buna neden olan ayakkabı belli ise o ayakkabının kullanımına hemen son verilmelidir. 

Kadın ayakkabıları: 

Alçak topuklu ve küt burunlu ayakkabılar kadınlar için ideal olanlardır. Yüksek topuklu ve sivri burunlu ayakkabılar pek çok ortopedik soruna yol açmaktadır. Bu tarz ayakkabılar sadece ayak ve parmakları değil, ayak bileği, diz, uyluk ve hatta bel omurgasını bile olumsuz olarak etkilemektedirler. 
Sivri burunlu ayakkabılar parmakları tıpkı bir üçgenin içerisinde sıkıştırır. Ayrıca yüksek topuklar vücut ağırlığını ayaklara dengesiz bir şekilde yansıttığından ayağın hem ön hem de orta kısmına aşırı yük bindirirler. Bu da zamanla ayakta en hafifiyle nasır veya hallux valgus, çekiç parmak ve benzeri şekil bozukluklarına yol açar.

Erkek ayakkabıları:

Pek çok erkek ayakkabısı ayak şekline uyum sağlar. Zira daima burun kısmında parmaklara yeterince yer ayrılmıştır. Erkek ayakkabıları genellikle alçak topukludur. Bu da kadınlarda rastlanan topuk sorunlarından uzak durmayı sağlayacaktır. 

Spor ayakkabıları:

Spor ayakkabılarının görevi değişik spor tiplerine uygun olarak ayağı gelen döndürücü kuvvetlenmelerden ve aşırı yüklenmelerden korumak ve böylece oyuncuya destek, rahatlık ve denge sağlamaktır. Yeni tasarımlarla ayağın anatomisine ve yapılan spor tipine uygun olarak hergün değişik spor ayakkabıları piyasaya sürülmektedir. 

İş ayakkabıları: Bazı iş kolları ayakları olumsuz yönde etkilemesinden dolayı özel koruyucu ayakkabı modelleri geliştirilmiştir. Bu nedenle ayakları bu darbelerden korumak için kalın sert ve burun kısmı duruma göre çelik kaplamalı olarak imal edilmektedir. İş yaşantısındaki mecburiyetler nedeniyle ayak için uygun olmayan ayakkabılar giyilmektedir. Fakat bu anlar dışında rahat ve uygun ayakkabılar giymeye özen gösterilmelidir.

AYAKKABI ALIRKEN ÖNERİLER

Eğer ayak ölçüleriniz arasında fark varsa, küçük olan ayağınız için ayakkabı içerisine tabanlık yerleştirilerek ölçü ayarlanabilir. Yeni moda akımlarından beğendiğiniz bir modeli değil ayağınızın şekline uyan ayakkabıyı tercih edin. Yani sizi rahat ettiren bir ayakkabıyı alın. Kalıp farklarından dolayı bazen eski ayak numaranız size dar veya bol gelebilir. Ayaklar akşama doğru şiştiğinden ayakkabı seçimini akşama doğru yapmak daha uygun olacaktır. 
Mutlaka yeni alınacak ayakkabıyla birkaç dakika  yürünmelidir. Zira hep servise verilen sağ teki normal gelen ayakkabının solu evde ayağınızı sıkabilir. Ayakkabı rahatsız edecek kadar sıkıysa satın almayınız. Zira ayakkabılar zamanla beklediğiniz ölçüde gevşemez. 
Sonuç olarak ne ayağa büyük ne de ayağı sıkan ayakkabı. Doğrusu ayağa en uygun ve onu en çok rahat ettiren olmalıdır.